V.Z.O.S. anno 1891
Toen de werkzaamheden aan het Noordzeekanaal aan het einde van de 19e eeuw begonnen, kwamen er uit heel Nederland mensen deze kant op om het kanaal te helpen graven. Bij degenen die werk zochten bij het kanaal of wellicht in één van de fabrieken die al spoedig op de oevers ervan werden gebouwd, was een man uit Noord-Brabant, Manders geheten. Als Brabander was de heer Manders goed bekend met de handboogsport, die in het zuiden alom werd beoefend, en hij wist een aantal bewoners van wat toen nog “Jan Gijzenvaart” heette over te halen een vereniging op te richten.
De oprichting vond plaats in 1891 en de club kwam “Vooruitgang Zij Ons Streven” te heten, afgekort V.Z.O.S., zoals hij nu nog heet. De heer Manders zorgde ervoor, dat bogen en pijlen uit Brabant werden opgestuurd.
Er werd voor de nieuwe club een buitenbaan gevonden, en wel op de Harddraverslaan, destijds gelegen in het bos van het landgoed “Spaarnberg”, dat toebehoorde aan mevrouw Wüste, een gefortuneerde inwoonster van Santpoort. Deze dame werd de eerste beschermvrouwe van de V.Z.O.S.. De baan was in de open lucht, dus alleen te gebruiken in de zomer en bij goed weer.
Kort na de eeuwwisseling bood de heer Klauwers, eigenaar van het Stations Koffiehuis te Santpoort, de schutters het gebruik aan van een binnenbaan. Hij had namelijk voor de welgestelde heren uit Santpoort een kegelbaan gebouwd bij zijn koffiehuis, waar de schutters voortaan op zaterdagmiddagen en ’s zondags van half 10 tot 1 uur terecht konden. De wekelijkse huur bedroeg ƒ1,50, waarvoor de leden een kwartje per week bijdroegen. Het was een rijkdom in die jaren om een overdekte baan te bezitten. Voortaan kon V.Z.O.S. dus het hele jaar door schieten. De vereniging kreeg ook een nieuwe beschermheer, de heer Cremer, eveneens eigenaar van een groot buiten in Santpoort, namelijk Duin en Kruidberg!
Een belangrijk jaarlijkse gebeurtenis voor de vereniging was (en is) het Koningschieten, dat altijd wordt gehouden in de eerste week van mei, 2 x 16 pijlen op de 25 meter. De beste schutter mag zich een jaar lang Koning noemen. Degene die 3 keer achter elkaar Koning wordt is de Keizer. Deze mag in de volgende jaren slechts buiten mededinging meedoen aan het Koningschieten en blijft Keizer tot een volgende schutter drie keer achter elkaar de Koningstitel heeft behaald.
In de eerste Wereldoorlog moest het schieten onderbroken worden, omdat soldaten op onze baan werden ingekwartierd. Maar in 1919 kwam er weer leven in de schutterij.
Vele prijzen zijn er door onze vereniging gewonnen, waaronder medailles geschonken door Prins Hendrik en door Koningin Wilhelmina. Toen waren de prijzen nog van goud en zilver. Maar helaas overkwam onze vereniging in die tijd een ramp: onze prijzenkast werd gestolen met daarin ongeveer 100 prachtige bekers en andere prijzen. Er is nooit iets van teruggevonden, alleen de lege kast, en wat de prijzen betrof moesten wij weer van voren af aan beginnen.
Toen kwam de tweede wereldoorlog, en weer stond de vereniging op straat, omdat de Duitsers de baan bezetten. Deze heren presteerden het om alle bogen en pijlen die opgeborgen waren in een afgesloten kast, toch eens uit te proberen. Omdat zij die bogen verkeerd gingen opspannen, waren er vele gebroken. Met de bogen die over waren, hebben zij alle pijlen kapot geschoten, en toen ze eindelijk de baan verlieten, bleek al het materiaal vernield te zijn. Maar wij gingen niet bij de brokken neerzitten en begonnen weer opnieuw. Met giften van buiten, een loterij en bijdragen der leden werd nieuw materiaal aangeschaft. In die tijd was de prijs van een boog ongeveer ƒ20,- en een pijl kostte ƒ2,-.
In de periode na de tweede wereldoorlog tot nu toe heeft V.Z.O.S. veel prijzen in de wacht gesleept, getuige de prijzenkasten. Niet onvermeld mag blijven, dat in de zestiger jaren voor het eerst ook dames aan de meet verschenen. Al spoedig bleek dat zij bij wedstrijden goede resultaten behaalden.
Ongeveer in 1958 begon de grootste ellende die V.Z.O.S. in de 90 jaren van zijn bestaan moest meemaken. Het Stations Koffiehuis en de baan werden afgebroken, om plaats te maken voor woningbouw. Zij moesten naar een ander onderkomen uitzien. Met de hulp van de eigenaar van Café Zomerlust konden wij een stukje grond huren van ongeveer 8 meter breed tegenover het café, aan de andere kant van de Hoofdstraat in Santpoort-Noord. Daar gingen de leden zelf een baan opzetten, ongeveer op dezelfde manier als in 1891. Later werd het gedeelte waar de schutters stonden overdekt. Enkele jaren kon er ongestoord geschoten worden.
Helaas veranderde het terrein, vanaf 1977, waarop wij speelden verschillende malen van eigenaar. Soms mochten we er blijven, soms niet. Uiteindelijk kregen we de aanzegging dat wij op 1 november 1980 het land moesten verlaten. Om die reden werd in die tijd contact opgenomen met de gemeente Velsen: in eerste instantie veel gepraat, veel beloftes maar nul resultaat. Maar op 3 juli 1982 gaf de gemeente Velsen subsidie voor de bouw van onze eigen accommodatie aan het Kerkpad op wat nu het sportpark Groeneveen is. De leden moesten wel zelf ook helpen meebouwen. Op 26 maart 1983 werd de eerste steen gelegd door erelid en voorzitter Arie Voogt, zoon van een van de oprichters.
VZOS beschikt nu over 14 indoorbanen voor de afstanden 18 en 25 meter. Vanaf mei 1988 werd ook een buitenbaan gerealiseerd waarop men op 90 meter kan trainen. In 1991 is het clubgebouw nog uitgebreid met een bestuurskamer. VZOS heeft door de jaren heen vele kampioenen binnen haar gelederen gehad, en is uitgegroeid tot een van de grootste handboogschutterijen van Nederland. Vele vrijwilligers zorgen er jaar in jaar uit voor dat alle werkzaamheden gedaan worden, waarvoor ze nooit genoeg gedankt worden! Van 1 november 2016 tot 1 november 2017 hebben we ons 125-jarig bestaan gevierd. We zijn trots dat we onszelf de oudste club van de gemeente Velsen mogen noemen. Dit is gevierd met vele festiviteiten door het hele jaar heen!
De vereniging heeft in dit jubileumjaar 127 leden, waaronder 35 damesleden, 14 jeugdleden en 12 vijfenzestigplussers.
